Ծխախոտի մշակում

Ծխախոտը միամյա բույս է: Այն մշակում են հիմնականում ծխելու հումք ստանալու նպատակով: Ծխախոտի բույսի վեգետացիան բաժանվում է երկու շրջանի, սածիլանոցային՝ սերմերի ցանքից մինչև սածիլման համար պատրաստի բույսերի կազմակերպումը, և դաշտային՝ սածիլումից մինչև վերջին տերևաքաղը կամ սերմի հասունացումը (սերմադաշտում): Սածիլանոցային շրջանի տևողությունը 35-50 օր է: Ծխախոտի սերմերի ծլման լավագույն ջերմաստիճանը 25C-28C է, իսկ հետագա շրջանում՝ 18C-22C: Ծխախոտը զգայուն է ուշ գարնանային և վաղ աշնանային ցրտերի նկատմամբ, այն ցրտահարվում է -1C-ից մինչև -3C-ում:

Ծխախոտի սածիլներն աճեցնում են ջերմոցներում: Արևային ջերմոցներում ցանքը կատարում են մարտի 10-ից ապրիլի 5-ը: Ցանքը կատարում են ինչպես չոր, այնպես էլ ծլեցրած սերմերով: 1 քառ․ մ վրա ցանելով 0.4-0.6գ սերմ:
Ցանքից առաջ ջերմոցի սննդարար շերտի մակերեսը փայտյա տափանով թեթև ամրացմում են և մանր անցքեր ունեցող ցնցուղով առատ ջրում: Ցանքից անմիջապես հետո սերմերը պետք է հավասարաչափ ծածկել սննդարար խառնուրդի 0.5սմ շերտով: Սածիլի խնամքի աշխատանքներն են՝ ջրումը, սնուցումը, հիվանդությունների դեմ պայքարը, քաղհանը, նոսրացումը և այլն: Առաջին սնուցումը պետք է տալ խաչիկային, երկրորդը՝ ականջիկային փուլերում, ապա յուրաքանչյուր 10-12 օրը մեկ անգամ, վերջինը՝ սածիլը դաշտ դուրս բերելուց 8-10 օր առաջ: 1 քառ. մ-ից ստացվում է շուրջ 800 սածիլ:

Ծխախոտին հատկացված հողատարածությունում աշնանը անհրաժեշտ է կատարել ցրտահերկ՝ 25-30սմ խորությամբ, վաղ գարնանը՝ 1-2 անգամ փոցխում: Հողի վերջին մշակումը կատարվում է սածիլումից մի քանի օր առաջ: Եթե ծխախոտն անջրդի է, ապա նախքան սածիլելը դաշտը անհրաժեշտ է բաժանել 40-50մ լայնության հողակտորների, անցկացնելով 6-8սմ խորությամբ ակոսներ: Ջրովի տարածություններում ակոսները պատրաստում են 15-20սմ խորությամբ: Ակոսները հնարավորին չափ պետք է երկար անել՝ 100-150մ:

Ծխախոտի սածիլների դաշտ տեղափոխելու լավագույն ժամկետն է, երբ հողում ջերմությունը հասնում է 10-12C-ի: Մանրատերև սորտերը (Սամսուններ) սածիլվում են 60սմ միջշարային և 15-18սմ միջբուսային տարածությամբ, միջին մեծության տերև (Տրապեզոնդ) ունեցողները՝ 60x18-22, իսկ խոշորատերևները (Օստրոլիստ)` 70x25-30 սխեմայով: Վեգետացիայի ընթացքոմ ծխախոտի պլանտացիաները պետք է քաղհանել, փխրեցնել, սնուցել, ոռոգել, ծաղկատել և պայքարել նկատված հիվանդությունների ու վնասատուների դեմ: Առաջին փխրեցումը կատարվում է սածիլումից 8-10 օր հետո՝ 5-6սմ խորությամբ, իսկ մնացածները՝ 10-15 օր ընդմիջումներով՝ 8-10սմ խորությամբ, 3-4 անգամ: Երկրորդ քաղհան-փխրեցման ժամանակ կատարվում է առաջին սնուցումը, երկրորդ անգամ՝ բույսերի կոկոնակալման նախօրյակին: Ծխախոտը անհրաժեշտ է ջրել ակոսներով, 3-10 անգամ, ըստ բույսի պահանջի: Ծաղկման ժամանակ հեռացվում է բույսի ծաղկափթթությունը, երբ բացվում է առաջին ծաղիկը, իսկ բճատման դեպքում՝ գլխավոր ցողունի տերևածոցերից դուրս եկած կողային ճյուղավորությունները, երբ դրանք ունենում են 8-10սմ երկարություն:

Ծխախոտի բերքահավաքը պետք է կատարել տերևների տեխնիկական հասունացման շրջանում, երբ այն ստանում է բաց կանաչ գույն, մակերեսը ծածկվում է խեժանյութով, իսկ եզրերը և ծայրը թեքվում է դեպի ներքև: Բերքահավաքը կատարում են աստիճանաբար՝ 5-6 անգամ: Քաղված տերևները պետք է դասավորել փոքր տարաների մեջ՝ կոթուններով դեպի դուրս: Չորանոցում տերևները կոթունային մասով, 50-70սմ երկարությամբ պողպատյա ասեղների օգնությամբ, շարում են թելի վրա: Տերևների չորացման պրոցեսը բաղկացած է տամկեցման և վերջնական չորացման կամ ֆիքսման փուլերից: