Ցորենի մշակում

Նախքան աշխատանքներն սկսելը անհրաժեշտության դեպքում կատարվում է քարհավաք: Աշնանացան ցորենը շատ զգայուն է վարի խորության նկատմամբ: Դաշտը զբաղեցնող մշակաբույսի բերքահավաքից անմիջապես հետո պետք է կատարել խոզանի երեսվար` 7-8սմ խորությամբ: Եթե դաշտում տարածված են կոճղարմատավոր մոլախոտեր` երեսվար կատարվում է 8-12սմ խորությամբ: 2-3 շաբաթ անց նախագութանիկավոր գութաններով կատարվում է խոր վար` 27-30սմ, գարնանը դաշտը փոցխվում է զիգզագաձև փոցխով: Հնարավորության դեպքում 20-25օր անց` ծլած մոլախոտերի դեմ պայքարելու նպատակով, կատարել փխրեցում-փոցխում:

Սերմացուն պետք է ունենա որակական բարձր ցուցանիշներ, զերծ լինի խառնուրդներից, վարակված չլինի հիվանդություններով, ունենա ծլման բարձր էներգիա: Խորհուրդ է տրվում ցանք կատարել 95%-ից ոչ պակաս ծլունակություն ունեցող, առաջին կամ երկրորդ դասի, պարտադիր ախտահանված սերմացուներով: Սերմացուն պետք է մաքրել սերմնազտիչ մեքենաներով, դրանց բացակայության դեպքում կարելի է օգտագործել քամհար տեսակավորիչ:

Ցանքը պետք է կատարել կայուն ցրտերի վրա հասնելուց 55-60 օր առաջ, լեռնային շրջաներում` օգոստոսի վերջին տասնօրյակում, կամ մինչև սեպտեմբերի 15-ը, նախալեռնային գոտում` սեպտեմբերի 2-3-րդ, իսկ Արարատյան հարթավայրում` հոկտեմբերի 1-ին 2-րդ տասնօրյակներում: Ցանքի նորման 1 հա-ի հաշվով կազմում է 280-320կգ: Ցանքը կատարվում է սովորական շարքային ձևով` 15սմ միջշարային տարածությունով ՍԶ-3.6, կամ նեղաշար` 7.5սմ ՍԶՈՒ-3.6 շարքացաններով: Թեթև փխրուն հողերում ցանքը կատարվում է 6-8սմ, իսկ ծանր հողերում` 5-6սմ խորությամբ:

Ոռոգվող հողերում աշնանացանը ջրում են բույսերի խողովակալման, հասկակալման և հատիկալիցքի փուլերում: Առատ տեղումների դեպքում աշնանացանը կարելի է չջրել:
Ջրումների թիվն Արարատյան հարթավայրում կազմում է 3-6, նախալեռնային շրջաններում` 3-5, լեռնային շրջաններում 2-4 անգամ: Ջրումները կատարվում են կորիներով` մեծ թեքություններում, մարգերով` հարթ կամ փոքր թեքություններում, ակոսներով և անձրևացմամբ: Ջրման նորման կախված հողային պայմաններից կազմում է 600-900մ/ հա:

Պարարտանյութերի կիրառումը բարձրացնում է ծլունակությունը, ուժեղացնում` թփակալումը, ցրտադիմացկունությունը, դիմացկունությունը հիվանդությունների նկատմամբ, բարձրացնում բերքատվությունը, մեծացնում է հասկերը և հատիկները, ավելացնում հասկում հատիկների քանակն ու կշիռը, լավացնում հատիկի քիմիական բաղադրությունը: Աշնանացանը պարարտացնում են երեք եղանակով` հիմնական պարարտացում (կիրառվում է հողի հիմնական և նախացանքային մշակության ժամանակ), շարային կամ ցանքակից, երբ պարարտանյութերը հող են մտցվում ցանքի ժամանակ` հատիկի հետ միասին և սնուցում, երբ պարարտանյութը տրվում է բույսերի աճման ժամանակ, որպես լրացուցիչ սնունդ: Նշված եղանակները մեկը մյուսին չեն կարող փոխարինել, նրանք լրացնում են իրար:

Ցանքից անմիջապես հետո կատարում են հողի գլանում (տափանում): Սա նպաստում է հատիկի արագ, համերաշխ ծլմանը, բույսի ձմեռմանը, կոշտերի փշրմանը, հերկի մակերեսի հարթեցմանը: Որպեսզի հողը չկեղևակալի և ջուրը չգոլորշիանա, տափանումից հետո հողը փոցխում են թեթև փոցխով: Փոցխումը կատարում են նաև գարնանը, որի նպատակն է հողածածկել սնուցման ժամանակ տրված պարարտանյութը, պահպանել խոնավությունը, նվազեցնել գոլորշիացումը, ծածկել թփակալման հանգույցները, հեռացնել մահացած և վարակված տերևները: Աշնանը ցորենը դանդաղ է աճում` նրան ստվերի տակ է պահում մոլախոտը` օգտագործելով սննդանյութերն ու խոնավությունը:

Բերքահավաքը պետք է կատարել սեղմ ժամկետներում, լրիվ հասունացման փուլում: Բերքահավաքն ուշացնելու դեպքում հատիկները թափվում են հասկերից, որի հետևանքով նկատվում է բերքի զգալի կորուստ: Եթե ցորենը պետք է օգտագործել որպես սերմնացու, ապա պահեստավորելուց առաջ այն պետք է չորացվի, խոնավությունը հասցնելով 13-14%-ի, զտվի (քամհարվի) և ախտահանվի: