Գազարի մշակում

Գազարը նպատակահարմար է մշակել օրգանական նյութերով հարուստ, ստրուկտուրային թեթև հողերում: Հողը պետք է հերկել աշնանը` 25սմ-ից ոչ պակաս խորությամբ, միաժամանակ պարարտացնելով պարարտանյութերով։

Գազարի սերմերը ցանքից առաջ ցանկալի է թրջել կամ մշակել միկրոտարրերով, հետո սառեցնել: Սերմերը սառեցնելու համար անհրաժեշտ է դրանք 10-12 ժամ թրջել 18-20C ջրում, որից հետո 24 ժամ պահել սառույցի վրա (-20C): Սերմերի այսպիսի նախապատրաստումը 10-15 օրով արագացնում է բերքի ստացումը: Ձմեռային պահպանության համար աճեցնում են պահունակ սորտեր: Դրանց ցանքը կատարվում է վաղ ժամկետներում` առանց սերմերը սառեցնելու: Գազարի ցանքը կատարել վաղ գարնանը, նույնիսկ ձմեռնամուտին:
Գազարի ցանքը կատարվում է նեղշար` միջշարային հեռավորությունը 20-25սմ, բույսը բույսից` 6-8 սմ կամ 3-5 գծանի ժապավեններով` միջգծային տարածությունը` 20-25 սմ, իսկ միջժապավենային տարածությունը` 50սմ: Ցանքը կատարում են հարթ մարգերում, ցանքի խորությունը` 1.0-1.5սմ: 10մ-ի համար անհրաժեշտ է 7-8 գ սերմ: Նպատակահարմար է սերմերի հետ խառնել ավազ
(1։5 հարաբերությամբ), դրանց հավասարաչափ բաշխման համար: Նպաստավոր պայմաններում սերմերը ծլում են 8-12-րդ օրում:

Ծլելուց հետո գազարի մշակության հիմնական աշխատանքներն են` նոսրացումը, քաղհանը, փխրեցումը, սնուցումը և ոռոգումը: Առաջին նոսրացումը անհրաժեշտ է կատարել ծլելուց 15-20 օր հետո, երբ բույսը ունենում է 1-2 տերև, միջբույսային տարածությունը թողնելով 3-4սմ:

Երկրորդ նոսրացումը կատարվում է առաջինից 20-25 օր հետո, բույսերը թողնելով 5-6 սմ հեռավորության վրա: Այս ժամանակ անհրաժեշտ է հեռացնել նաև գազարի ճանճի թրթուրներով վարակված բույսերը (տերևները կարմրամանուշակագույն են): Վերջին` երրորդ նոսրացումը կատարվում է երկրորդից 25-30 օր հետո, բույսերը թողնելով 6-8սմ հեռավորության վրա: Երկրորդ և երրորդ նոսրացման ժամանակ հանած բույսերը կարելի է օգտագործել: Քանի որ գազարի բույսը դանդաղ է աճում, առաջին քաղհանը անհրաժեշտ է կատարել որքան հնարավոր է շուտ` ծլելուց 5-10 օր հետո, որպեսզի մոլախոտերը չխեղդեն ծիլերը: Հետագա քաղհան-փխրեցումները կատարվում են ըստ անհրաժեշտության, 4-6 սմ-ից ոչ խորը, սովորաբար ջրելուց

Բերքն անհրաժեշտ է հավաքել հողի քեշի վիճակում, աշնան անձրևներից ու ցրտերից առաջ, հոկտեմբեր ամսին, որպեսզի արմատապտուղները հողից չոր դուրս գան:

Հանած արմատապտուղները պետք է անմիջապես մաքրել տերևներից և տեսակավորել, ձմռանը պահելու համար առանձնացնելով բացառապես առողջ արմատապտուղները, որոնք ոչ մի ջարդվածք ու կտրվածք չունեն:

Գազարը պահպանում են խրամատներում կամ նկուղներում: Նկուղներում գազարը դասավորում են դարակների վրա 20-30 սմ հաստության շերտով, կամ ուղղակի հատակին` կույտերով: Կույտերում գազարի շերտերի արանքներում լցնում են ավազ: Պահպանման լավագույն ջերմաստիճանը 1.5-2.5C է, օդի հարաբերական խոնավությունը`70-80%: Գազարի խրամատի լայնությունը պետք է լինի 1մ, խորությունը` 40սմ, իսկ երկարությունը` ըստ պահպանվող արմատապտուղների քանակության: Խրամատի 1մ3-ում տեղավորվում է 500-600կգ գազար: Խրամատի կողքից հարկավոր է անցկացնել ջրատար առվակ` անձրևի և ձյան հալոցքի ջրերը հեռացնելու համար: Խրամատը անհրաժեշտ է ծածկել 15-20սմ չոր ծղոտի շերտով, իսկ դրա վրա 35-45սմ հողաշերտով:

Գազարի սերմնաբուծությունը տարվում է երկու վեգետացիոն տարում: Առաջին տարում ստանում են սերմնացու արմատապտուղներ, որոնց մշակության տեխնոլոգիան նույնն է, ինչ պարենային ցանքերինը: Որպես սերմնակալ պետք է վերցնել 100-120գ քաշով, առողջ, լավ զարգացած և սորտին բնորոշ արմատապտուղները: Սերմնակալների փրերը մաքրելիս արմատապտղի գլխիկի վրա պետք է թողնել 1-1.5սմ երկարության տերևակոթեր, դրանք պահպանել 1.5-2.5C ջերմության և 70-80% խոնավության պայմաններում: Այն տնկվում է գարնանը` հարթ մարգերում, 60սմ միջշարքային և 30-40սմ միջբուսային հեռավորությամբ: Արմատապտղի գլխիկը պետք է հողի մակերեսին հավասար լինի: Սերմնակալների ծլումից հետո միջշարքային տարածությունները 10-15 օրը մեկ պետք է փխրեցնել և հեռացնել մոլախոտերը, մինչև շարքերի լցվելը: Վեգետացիայի ընթացքում սերմնադաշտը սնուցվում է երկու անգամ: Սերմերը հասունանում են տնկումից 4-4.5 ամիս հետո: Սերմնացու բույսերը հավաքվում են, երբ հովանոցները գորշանում են: Հավաքած բույսերը անհրաժեշտ է չորացնել (սերմերի խոնավությունը պետք է լինի 13%), կալսել, քամհարել, մաքրել և պահել չոր պահեստներում: